11 Ocak 2025 09:00:00
Meryem Serçe
"Sahibinden Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü"nün eylül ayı sonuçları paylaşılmasıyla birlikte kira fiyatlarındaki artışlar yeniden gündeme geldi.
BirGün gazetesinin Web sayfasında yayınlanan habere göre; İzmir Emlak Kulübü Başkanı Rıdvan Akgün, üç büyük kentte yaşanan kira artışlarını değerlendirdi. 2025’in ilk yarısında yüzde 50’ye varan artış yaşanabileceğini belirten Akgün, “2025 için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıklamalarına göre, bir sonraki yaz ayına kadar kira fiyatlarının en az yüzde 50 artabileceğini söyleyebilirim” dedi.
Gelecek dönemlerde kiralarda yüzde 50’lere varan artışların meydana geleceği konusunda uyarıda bulunan Akgün, şu ifadeleri kullandı:
“Yüzde 20’lik artış çok mütevazı bir artış aslında. Çünkü enflasyonist gerçeklere göre oranlar gitgide artmakta. En çok haziran, temmuz, ağustos, eylül aylarında kira fiyatları yükselir. Ama boş daire olunca, insanlar boş güncel fiyatlara istiyorlar. Yılbaşına kadar piyasalarda kiralık konut fiyatlarının arz talep dengesizliğinden dolayı yüzde 10-15 artış kaydedeceğine inanıyorum. 2025 için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın enflasyon hesaplamalarına göre bir sonraki yaz ayına kadar kira fiyatlarının en az yüzde 50 artabileceğini söyleyebilirim.”
2025 yılı itibariyle kira artışlarında yeni bir dönem başlıyor! 2025 yılı, kiracılar için zorlu geçebilir. Ocak ayı kira artış oranı, aralık ayı enflasyon verilerinin TÜİK tarafından açıklanmasıyla birlikte belli oldu. 5 yıllık süreleri dolan kira sözleşmeleri, ev sahipleri ve kiracılar arasındaki dava süreçlerini tetikliyor. Yüzde 25 zam sınırına takılan ve kiraya enflasyon oranında artış yapamayan kimi ev sahipleri için 5 yıl zorunlu bekleme süresi doluyor. 2020’de kira sözleşmesi yapanlar 2025 yılı itibariyle ‘kira tespit davası’ açabilecek. 2021’de sözleşme yapanlar ise 2026’da ‘kira tespit davası’ açabilecek.
Prof. Dr. Umut Yeniocak’ın açıklamalarına göre, kira artışının nasıl uygulanacağı, kira sözleşmelerinde yer alan hükümlere bağlı olarak örnekler üzerinden şu şekilde değişiklikler gösterebilecek.
Kira başlangıcı 1 Mart ise;
Yüzde 25 artış sınırlamasının kalkması, ev sahiplerinin 1 Temmuz'dan itibaren hemen ek kira artışı talep edebileceği anlamına gelmiyor. Her kira sözleşmesinde artış, kira yılının sona erdiği tarihte ve yılda bir kez uygulanabilir. Örneğin, kira dönemi 1 Mart'ta yenilenen bir sözleşmede ev sahibi TÜFE oranında artış yapabilmek için 1 Mart 2025’i beklemek zorundadır. Öncesinde bir artış talep etmesi hukuken mümkün değil.
Kira sözleşmesinde TÜFE oranında artış yapılacağı yazılıysa;
Kira sözleşmesinde kira bedelinin her yıl TÜFE oranında artırılacağı yönünde bir kural varsa, geçtiğimiz iki yıldır uygulanan yüzde 25 artış sınırlaması nedeniyle uygulanamayan bu hüküm, 1 Temmuz 2024’ten sonra tekrar yürürlüğe girecek. Örneğin, kira dönemi 1 Eylül’de sona eriyorsa, 1 Eylül 2024’ten itibaren on iki aylık ortalama TÜFE oranı uygulanarak yeni kira dönemi için kira bedeli belirlenecek.
Kira sözleşmesinde TEFE/TÜFE ortalaması yazılıysa;
Kira sözleşmesinde kira bedelinin her yıl TEFE/TÜFE ortalaması oranında artırılacağı yazıyorsa, 2019 Ocak ayından bu yana yürürlükte olan kanun hükmüne göre bu artış maddesi TÜFE oranını aştığı oranda geçersizdir. Yüzde 25 artış sınırı kalktıktan sonra, yeni kira döneminin başlayacağı tarihten itibaren TÜFE oranında zam yapılması hukuken gerekli ve yeterli olacaktır.
Kira sözleşmesinde artış oranı sabit belirlenmişse;
Kira sözleşmesinde örneğin kira bedelinin her yıl yüzde 30 oranında artırılacağı yazıyorsa, yüzde 25 sınırı sebebiyle uygulanamayan bu kural, artık uygulanabilir olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken, TÜFE oranı daha yüksek olsa bile sözleşmedeki oranın aşılmaması gerektiğidir. Artış oranının sabit belirlendiği sözleşmelerde, yüzde 25 sınırı kaldırıldıktan sonra dahi TÜFE oranı değil, sözleşmedeki oran uygulanır. Bu durumda mağduriyetin giderilmesi için uyarlama davası açılması gerekebilir.
